Bron Haagse courant

De loslopende kat heeft meer invloed op het buitenleven dan de vos. Negentig miljoen beesten verdwijnen jaarlijks in zijn bek, waarbij vooral de mus het moet ontgelden. Maar dierenbeschermers adviseren geen huisarrest.

Voor rondstruinde poezen en katers is het jachtseizoen begonnen. Tussen april en augustus zullen de Nederlandse poezen en katers naar schatting negentig miljoen prooidieren verschalken. Daarvan zal bijna de helft bestaan uit muizen, ruwweg eenderde uit vogels en de rest uit konijnen, kikkers en insecten.

De huiskat is daarmee het meest verspreide roofdier in Nederland, en de invloed van poezen op het buitenleven is groter dan bijvoorbeeld de vos. Alleen al het aantal vogels dat sneuvelt in de bek van de poes (dertig miljoen) is duizend keer groter dan in alle Nederlandse windmolens samen.

Op de waddeneilanden zijn verwilderde poezen de enige grondroofdieren en vormen ze vermoedelijk een bedreiging voor grondbroedende vogels. In aantallen is de mus, de afnemende soort waarvoor de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorie dit jaar een telactie organiseert het grootste slachtoffer van de poes. In Groot Brittannie, Amerika, Canada en Australië hebben poezenhoudende leden afgelopen jaren opgeroepen katten vooral ’s nachts en in het voorjaar binnen te houden. Door het sluiten van de kattenluikjes kan het leven van miljoenen dieren worden gespaard stelt ondermeer de Americaan Bird Conservancy.

De Britse zoogdierenorganisatie The Mammal Society organiseerde in 1997 een uitgebreid onderzoek onder duizend kattenbezitters verspreid over stad en platteland die vijf maanden moest turven met hoeveel en welke prooi hun huisdier thuiskwam. De verdeling naar soorten was zoals hierboven beschreven en het aantal bedroeg gemiddeld 37 per kat.

Daarmee zouden omgerekend alle Britse poezen samen 250 miljoen slachtoffers maken. Voor de 2,7 miljoen poezen zouden de cijfers neerkomen op minimaal negentig miljoen gedode beesten in vijf maanden. Van een advies om de poes binnen te houden is echter geen sprake.

De Dierenbescherming in Den Haag stimuleert het castreren van katers om verwildering van de dieren tegen te gaan en adviseert de dieren een belletje om te binden om ze hoorbaar te maken voor vogels. Overigens droeg eenderde van de Britse proefkat een belletje dus heeft dat middel weinig effect. Toch zit een verregaand advies er niet in zegt de woordvoerster Maaike Wermer want ook het welzijn van de poes zelf gaat de organisatie aan het hart.

Een kat moet een buitengebied hebben om zich lekker te voelen. We staan als organisatie weliswaar ook voor de belangen van muizen en mussen maar dat is een soort afweging die je bijna niet kunt maken. Vogelbescherming Nederland heeft in het verleden voorzichtig geprobeerd het rondstruinen van katten in de natuur enigszins te ontmoedigen zegt woordvoeder Kees de Pater. Maar de organisatie weet te weinig over de schade die de poes daadwerkelijk aanricht en beperkt zich liever tot de bedreigde soorten.

Toch is er reden tot zorg blijkt uit enkele Nederlandse onderzoeken naar de activiteiten van katten in de natuur. Op verzoek van Staatsbosbeheer heeft ecoloog drs. Hugh Jansma van onderzoeksinstituut Alterra vorig jaar de maaginhoud onderzocht van dertien verwilderde katten die rond de Kroonspolder in Vlieland waren gevangen. Dergelijk onderzoek werd twintig jaar geleden al uitgevoerd in het Noord-Hollandse duingebied waarbij vooral de wildheid van de verwilderde populatie ter discussie kwam te staan.

Veel in de natuur gevangen dieren hadden gewoon kattenbrokken in de maag. Verwilderde katten zijn vaak halfverwilderde boerderijdieren concludeerde drs. Freek Over 1 van de poezen die hij een zendertje ombond kreeg de politie de ochtend erop al een verontwaardigd telefoontje. Onze kat heeft een bommetje om de nek meldde de boze eigenaar. Ook de maag van een Vlielandse wilde kat bleek gevuld met kattenvoer maar de anderen voedden zich wel degelijk met wilde prooi waaronder de fazant, de duif, eend, zangvogels, bruine rat, haas, konijn en muis. De meeste onderzochte dieren waren vruchtbaar, weerbaar, en moddervet zegt Jansma.

Qua uiterlijk waren het echte tijgers met grove beharing en een forse omvang en een gewicht van gemiddeld vijf kilo. Op Terschelling leeft vermoedelijk een volledige verwilderde populatie. Op de Boschplaat zegt de terreinbeheerder Freek Zwart van staatsbosbeheer. Hij de schat de omvang op tussen de honderd en honderdvijftig exemplaren. Ze zijn groter en zwaarder dan de andere loslopende katten op het eiland die vermoedelijk deels of helemaal huiskat zijn gebleven. Qua beheer lag de zaak tot voor kort duidelijk. Wilde katten vormen een gevaar voor de kolonies zilvermeeuwen, eidereenden en lepelaars op de Boschplaat en werden gevangen in lokkooien en vervolgens doodgeschoten.

Maar de nieuwe Flora en Faunawet hebben dat per 1 april veranderd. Netals de vos is de verwilderde kat verhuisd naar de categorie dieren waarop in principe niet mag worden gejaagd. De provincies moeten de bestrijding van wilde katten nu gelasten maar dat is volgens Zwart tot op heden niet gebeurd. Verwilderde poezen konden trouwens overal in Nederland worden bejaagd.

Volgens de dierenbescherming levert dat jaarlijks veertigduizend dode katten op. Dat is deels een kwestie van eigen schuld oordeelt Alterra bioloog Niewold. In Nederland is de kat een onnatuurlijke predator die eigenlijk niet in het veld thuishoort. Maar schieten helpt niet zolang er steeds nieuwe katten bijkomen. Jagers schieten trouwens graag poezen omdat het concurrenten zijn. Ze zijn heel goed in het vangen van konijnen en die heeft de jager liever zelf. Collega onderzoeker Jansman. In het vangen van konijnen zijn poezen zelfs beter dan de vos. Die heeft geen geduld terwijl de kat desnoods de hele dag bij de uitgang van het hol blijft wachten.

Niewold vindt dat ook de Nederlandse poezenbezitters moeten oproepen om hun dier binnenshuis te houden. Mensen hebben geen idee hoever hun poes op sjouw gaat. Dat kan oplopen tot 10 kilometer. Maar ik vrees dat je zoiets niet voor elkaar krijgt. De leden van de dierenorganisaties willen niet. Ook Rit Stockman woordvoerster van de Faunabescherming een organisatie van de jacht vindt het tijd worden voor en oproep. Drie weken gelden heb ik in het bos nog een mooie rode kater gevonden die afgeschoten was. Daar maken de jagers geen vrienden mee. Er zou een protocol voor jagers moeten komen waarmee objectief wordt vastgesteld wanneer een kat echt verwilderd is.

Maar verder zou iedereen met een hart voor de natuur ook zijn eigen poes moeten afhouden van jagen in de natuur hoe moeilijk dat ook is.